«نفت»، استراتژيك‌ترين كالاي 14كشور عضو اين سازمان جهان سومي است. پس هر تحول اثرگذار بر آن، منافع كلان اقتصادي و گاهي سياسي كشورهاي عضو را تحت‌تأثير قرار مي‌دهد. ايران به‌عنوان يكي از 5كشور مؤسس «سازمان كشورهاي صادركننده نفت» چه در دوره افزايش يكباره قيمت‌هاي نفت كه پيش از انقلاب رخ داد، چه در رقابتش با رژيم صدام در زمان جنگ تحميلي و چه پس از برجام (كه سياست‌هاي پيچيده‌اي با شعار «فريز نفتي» براي جلوگيري از افزايش توليد نفت ايران طراحي شد) همواره از تحولات اوپك تأثير پذيرفته يا بر آن تأثير گذاشته است.
يكصد و هفتاد و سومين اجلاس وزراي اوپك، فردا در دبيرخانه اين سازمان برگزار مي‌شود. پس از اين جلسه، وزراي اوپك و غيراوپك جلسه مشتركي برگزار مي‌كنند تا درباره تمديد توافق يك سال گذشته خود تصميم بگيرند؛ توافقي كه باعث شد كشورهاي اوپكي يك ميليون و 200هزار بشكه در روز و كشورهاي غيراوپكي، به رهبري روسيه، مجموعا 600هزار بشكه در روز از بازار نفت خارج كنند.اغلب كارشناسان در وين، تا اين لحظه معتقدند اين توافق فردا براي 9ماه ديگر و تا پايان 2018تمديد مي‌شود.
1-توافق اوپكي‌ها و غيراوپكي‌ها يك سال پيش با هدف رساندن ذخاير تجاري نفت جهان تا سطح ميانگين 5سال گذشته اجرايي شد. اين توافق باعث شد قيمت نفت از محدوده 30دلار به بالاي 63دلار برسد. براساس آخرين گزارش دبيرخانه اوپك، مجموع توليد نفت اين سازمان به نقل از منابع ثانويه در‌ماه اكتبر، 32ميليون و 589هزار بشكه بوده است.
توليد نفت ايران در اين‌ماه 3ميليون و 823هزار بشكه در روز گزارش شده است. اين رقم از سهميه 3ميليون و 797هزار بشكه‌اي كه براي ايران درنظر گرفته شده بود، بيشتر است. اين سهميه به‌طور ميانگين در طول دوره توافق مدنظر قرار مي‌گيرد نه براي يك ماه.
2-همزمان با نگارش این مطلب، وزیر نفت عربستان وارد هتل «پارک حیات» شد اما بی آنکه به پرسش خبرنگاران پاسخ گوید به اتاقش رفت. بر اساس برنامه، سه‌شنبه‌شب تعداد دیگری از وزرای اوپک و غیر اوپک به وین می‌آیند. عربستان چند روز قبل از اجلاس اوپک، تعدادی خبرنگار از جمله خبرنگاران نشریه فوربس آمریکا را برای بازدید از آرامکو به این کشور برده است. آن هم در شرایط متشنج رياض. به نظر می رسد محمد بن سلمان همزمان با کنترل بحران در عربستان، مشغول آماده‌سازی مقدمات عرضه 5 درصد از سهام «آرامکو» در بورس است؛ سهامی که دونالد ترامپ، از ولیعهد عربستان خواسته تا آن را در بورس نیویورک عرضه کند.
3-يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي اوپك، افزايش توليد نفت شيل، به‌ويژه در آمريكاست. تعدادي از اعضاي اوپك به سردمداري علي النعيمي، وزير نفت قبلي عربستان، با هدف كاهش قيمت‌هاي نفت براي غيراقتصادي كردن توليد نفت شيل، در دوره‌اي، از افزايش توليد نفت اوپك حمايت كردند.
اين سياست، نه‌تنها جلوي افزايش توليد نفت‌هاي شيل را نگرفت بلكه توليدكنندگان آمريكايي را وادار كرد تا با به‌كار بردن تكنولوژي‌هاي جديد، توليد اين نوع نفت را در قيمت‌هاي 40دلاري هم اقتصادي كنند.توليد نفت شيل در آمريكاي شمالي در سال 2017، روزانه 5ميليون و 100هزار بشكه در روز بوده است. دبيرخانه اوپك، در سند چشم‌انداز 2040، پيش‌بيني كرده است توليد نفت شيل در سال 2021به روزانه 7ميليون و 500هزار بشكه در روز برسد؛ يعني 56درصد بالاتر از پيش‌بيني‌هاي قبلي. افزايش توليد نفت در آمريكا، هم سهم بازار اوپكي‌ها را كم مي‌كند و هم از اتكاي آمريكا به توليدكنندگان عمده اوپك مي‌كاهد؛ بنابراين چالش اقتصادي براي بودجه كشورهاي عضو اوپك ايجاد خواهد كرد.
اين موضوع، چالش‌هاي سياسي بلندمدت نيز به همراه دارد. سكه اوپك 2رو دارد؛ يك رويش را از فردا در رسانه‌ها مي‌بينيد اما روي ديگرش در جلسات بسته تحليلگران آناليز مي‌شود. آيا اوپك در اجلاس 173، دل نگران از افزايش توليد نفت‌هاي شيل، همچنان توافق كاهش توليد نفت را تمديد مي‌كند؟
در اين صورت، آينده سهم بازارش چه مي‌شود؟ قيمت نفت در سال 2018به كدام سمت خواهد رفت؟ چه بر سر بودجه كشورهاي عضو خواهد آمد؟ غيراوپكي‌ها چطور با تصميم اوپك همراهي مي‌كنند؟ اينجا وين است؛ جايي كه مشابه اين سؤال‌ها، از اين هتل به آن هتل پرسيده مي‌شود.فعالان اقتصادي ايران مي‌توانند با پيگيري اين تحولات، يكي از مولفه‌هاي مهم تأثيرگذار بر آينده اقتصاد ايران را تحليل كنند.
نظر شما